Μήθυμνα

Μεγάλος παράλιος οικισμός (υψόμ. 20 μ., 1.497 κάτ.) της Λέσβου. Η M., που ονομάζεται και Μόλυβος, βρίσκεται χτισμένη αμφιθεατρικά στα βορειοδυτικά παράλια του νησιού. Διοικητικά αποτελεί έδρα του ομώνυμου δήμου. Στη Μ. έχουν χαρακτηριστεί ιστορικά μνημεία το κάστρο (το δεύτερο σε έκταση και επιβλητικότητα στη Λέσβο) το οποίο ανάγεται στη βυζαντινή εποχή, η βρύση (1898), η οποία βρίσκεται στο κτίριο του παλαιού Διοικητηρίου και είναι ένα ορθογώνιο κτίσμα με δύο κρήνες, πεσσούς και επίκρανα. Ιδιαίτερα αξιόλογη είναι η εκκλησιαστική αρχιτεκτονική της περιοχής, στην εφαρμογή της οποίας συνετέλεσαν οι ευνοϊκοί όροι της συνθήκης του Κιουτσούκ-Καϊναρτζή σχετικά με τη θρησκεία και τις εκδηλώσεις λατρείας των πιστών. Αποτέλεσμα αυτού του γεγονότος ήταν η οικοδόμηση πολλών εκκλησιών στα τέλη του 18ου αι. Αντιπροσωπευτικό δείγμα αποτελεί η βασιλική του Ταξιάρχη (1795), καθώς και εκείνη του Αγίου Παντελεήμονα, δείγμα της νεοκλασικής τάσης που επεκράτησε στο νησί μετά το 1821. Η Μ. ήταν πατρίδα του ποιητή και κιθαρωδού Αρίωνα, του ιστορικού Ερμεία, του συγγραφέα Μυρσίλου και του νεώτερου λογοτέχνη Αργύρη Εφταλιώτη· τη Μ. είχε επιλέξει και ο Ηλίας Βενέζης, ο οποίος διένυε μεγάλα χρονικά διαστήματα στο σπίτι, που είχε χτίσει στην περιοχή. Ιστορία. Η ομώνυμη αρχαία πόλη βρισκόταν χτισμένη σε λόφο, ενώ η ονομασία της προήλθε από τη Μ., κόρη του Πελασγού βασιλιά της Λέσβου, Μάκαρα· η ονομασία Μόλυβος δόθηκε στην περιοχή κατά τον Μεσαίωνα. Μετά την αντίπαλή της Μυτιλήνη η Μ. αποτελούσε τη δεύτερη σημαντική πόλη του νησιού. Ο Ηρόδοτος αναφέρει την κατάληψη της Αρίστης από τους Μηθυμναίους, πριν από τον 5o αι. π.Χ., ενώ στη διάρκεια του Πελοποννησιακού πολέμου η Μ. συντάχθηκε με το μέρος των Αθηναίων, μη συμμετέχοντας στην αποστασία της Λέσβου εναντίον τους (428 π.Χ.). Ο ναύαρχος των Λακεδαιμονίων Καλλικρατίδας κατέλαβε τη Μ. το 407 π.Χ. και τη λεηλάτησε, οπότε τη διακυβέρνηση ανέλαβε Σπαρτιάτης αρμοστής, ο Θηρίμαχος. Στη συνέχεια η Μ. προσχώρησε στη B’ Αθηναϊκή Συμμαχία. Το 167 π.Χ., η Μ. προσάρτησε την πόλη Αντίσσα και επεκτάθηκε στα Δ. Στη διάρκεια της μεσαιωνικής περιόδου, για την αντιμετώπιση των εχθρικών θαλάσσιων επιδρομών, αλλά και λόγω της απότομης κλίσης του εδάφους, ο οικισμός εντοπίστηκε στη θέση του κάστρου. Μολονότι η Λ. παρέμεινε για πολύ καιρό υπό την κατοχή των Γενουατών Γατελούζων, η αρχιτεκτονική τόσο ολόκληρου του νησιού, όσο και της Μ. δεν επηρεάστηκε ιδιαίτερα, διατηρώντας κυρίως τη βυζαντινή τεχνοτροπία. Μερική άποψη της Μήθυμνας (Μόλυβος), στη βόρεια ακτή της Λέσβου, όπου δεσπόζει το βυζαντινό κάστρο, το οποίο επισκευάστηκε το 1373 από τους Γατελούζους. Παλαιότερη φωτογραφία της γραφικής κωμόπολης Μήθυμνα (Μόλυβος) της Λέσβου.